هوش مصنوعی در بازاریابی یعنی چه؟

وقتی صحبت از هوش مصنوعی در بازاریابی می‌شود، شاید فکر کنید این فناوری فقط به درد شرکت‌های بزرگ می‌خورد. اما واقعیت این است که هوش مصنوعی در بازاریابی پتانسیل بسیار زیادی برای کسب‌وکارهای کوچک هم دارد. امروز کسب‌وکارهای کوچک می‌توانند به ابزارها و روش‌هایی دسترسی داشته باشند که قبلاً فقط شرکت‌های بزرگ از پس هزینهٔ آن برمی‌آمدند. استفاده از AI در بازاریابی کمک می‌کند در صرفه‌جویی زمان و هزینه موفق‌تر باشید، با رقیبان بزرگ‌تر در فضای دیجیتال بهتر رقابت کنید و تجربه بهتری برای مشتریان خود فراهم کنید. در این مطلب با زبانی ساده توضیح می‌دهیم هوش مصنوعی در بازاریابی یعنی چه، چه کمکی به کسب‌وکار کوچک شما می‌کند، از کجا باید شروع کنید و چه ابزارهایی (حتی در ایران) در دسترس شماست.

تعریف هوش مصنوعی در بازاریابی ؟

به زبان ساده، هوش مصنوعی (AI) یعنی کامپیوترها و ماشین‌ها بتوانند کارهایی را انجام دهند که معمولاً به هوش و تصمیم‌گیری انسان نیاز دارد. در بازاریابی، این یعنی شما می‌توانید بعضی از کارهای بازاریابی را به یک “دستیار دیجیتال هوشمند” بسپارید. این دستیار هوشمند می‌تواند فکر کند و یاد بگیرد و کارهایی مثل تحلیل اطلاعات مشتریان، پاسخ‌گویی به سوالات آن‌ها یا حتی تولید محتوا را انجام دهد. نتیجه این می‌شود که کارها سریع‌تر و دقیق‌تر پیش می‌رود و نیازی نیست برای هر کاری وقت و انرژی انسانی صرف کنید.

برای درک بهتر، بیایید به سه قابلیت کلیدی هوش مصنوعی در بازاریابی نگاه کنیم و هر کدام را ساده توضیح دهیم:

خودکارسازی (اتوماسیون) کارهای تکراری

یکی از بزرگ‌ترین کمک‌های AI خودکار کردن کارهای تکراری و زمان‌بر است. یعنی کارهایی که مرتب تکرار می‌شوند را به ربات‌ها و نرم‌افزارهای هوشمند بسپارید تا خودشان انجام دهند. این‌جوری وقت شما و همکارانتان آزاد می‌شود تا روی کارهای مهم‌تر تمرکز کنید. به عنوان مثال، می‌توانید ارسال ایمیل‌های تبلیغاتی، پست کردن مطالب در شبکه‌های اجتماعی یا پاسخ دادن به سوالات سادهٔ مشتریان را به سیستم‌های خودکار بسپارید. این سیستم‌ها دقیقاً سر زمان مناسب کار را انجام می‌دهند و چیزی را فراموش نمی‌کنند. نتیجه؟ بهره‌وری و سرعت کار کسب‌وکار شما بیشتر می‌شود.

مثال: فرض کنید یک فروشگاه اینترنتی کوچک دارید و هر روز باید به چندین پرسش تکراری مشتریان پاسخ دهید. شما می‌توانید یک چت‌بات راه‌اندازی کنید تا این سوالات رایج را به صورت خودکار جواب بدهد. این چت‌بات ۲۴ ساعته و بدون خستگی به سوال‌ها پاسخ می‌دهد و فقط موارد پیچیده‌تر را برای شما می‌گذارد. پس شما وقتتان را صرف مسائل مهم‌تری مثل توسعه کسب‌وکار می‌کنید.

تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری بهتر

عبارت «تحلیل داده» شاید پیچیده به نظر برسد، اما معنی ساده‌اش این است که رایانه حجم زیادی از اطلاعات را بررسی می‌کند تا الگوها و نکات مخفی در آن را پیدا کند. هوش مصنوعی می‌تواند هزاران داده مربوط به مشتریان، فروش‌ها و رفتار کاربران را خیلی سریع تحلیل کند و نتایج مفیدی به شما بدهد. این نتایج مثل یک مشاور عمل می‌کنند و به شما می‌گویند چه چیزی خوب کار می‌کند و چه چیزی نه.

با کمک AI، حتی یک کسب‌وکار کوچک می‌تواند بینش‌های عمیقی به دست آورد که قبلاً ممکن بود از چشم پنهان بماند. مثلا متوجه می‌شوید کدام محصولتان در چه فصلی بیشتر فروش می‌رود، یا چه نوع مشتریانی به کدام خدمات شما علاقه نشان می‌دهند. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تصمیم‌های هوشمندتری بگیرید و استراتژی بازاریابی خود را بر اساس واقعیت‌ها تنظیم کنید.

مثال: فرض کنید صاحب یک کافه هستید. با تحلیل داده فروش، AI متوجه می‌شود که فروش نوشیدنی‌های سرد در بعدازظهرهای تابستان بسیار بیشتر است. بر همین اساس به شما پیشنهاد می‌کند در همان ساعت‌ها تبلیغات ویژه یا تخفیف برای نوشیدنی سرد بگذارید. چنین بینشی شاید از دید شما دور مانده بود، اما AI به راحتی آن را از دل آمارها بیرون می‌کشد.

شخصی‌سازی تجربه مشتری

یکی از جذاب‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در بازاریابی، شخصی‌سازی است. یعنی اینکه برای هر مشتری یا هر گروه از مشتری‌ها، پیام‌ها و پیشنهادهای جداگانه و مخصوص خودشان تهیه کنیم. شاید فکر کنید چنین کاری در مقیاس زیاد ممکن نیست، اما AI این را ممکن کرده است.

هوش مصنوعی می‌تواند رفتار و سلیقه هر مشتری را یاد بگیرد و بر اساس آن تجربه‌ای اختصاصی برای او ایجاد کند. مثلا یک فروشگاه آنلاین می‌تواند به هر مشتری محصولاتی را پیشنهاد بدهد که بر اساس مشاهده‌ها یا خریدهای قبلی همان مشتری انتخاب شده‌اند؛ این کار احتمال فروش را بالا می‌برد.

مزایای هوش مصنوعی برای کسب‌وکارهای کوچک

حالا که با چند مفهوم اساسی آشنا شدیم، بیایید خلاصه کنیم AI چه سودهایی برای کسب‌وکار کوچک شما دارد؟ در زیر به مهم‌ترین مزایا به طور خلاصه اشاره می‌کنیم:

• صرفه‌جویی در زمان و هزینه: خودکارسازی وظایف تکراری باعث می‌شود کارها سریع‌تر انجام شود و نیاز کمتری به نیروی انسانی باشد که در نهایت کاهش هزینه‌ها را در پی دارد. به عبارتی، هوش مصنوعی راهکارهای مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌دهد و شما و تیم‌تان زمان آزاد بیشتری برای کارهای خلاقانه‌تر خواهید داشت.
• افزایش بهره‌وری و کارایی: وقتی AI کارهای روزمره را انجام می‌دهد، تمرکز شما می‌تواند روی امور مهم‌تر باشد. این موضوع بهره‌وری کلی کسب‌وکار را بالا می‌برد و کارایی تیم شما را افزایش می‌دهد. کارکنان (یا خود شما به عنوان صاحب کسب‌وکار) می‌توانید انرژی‌تان را صرف توسعه کسب‌وکار کنید نه کارهای روتین.
• بهبود تجربه مشتری: با کمک AI می‌توانید خدمات بهتری به مشتری بدهید. برای مثال، چت‌بات‌های هوشمند ۲۴ ساعته آماده پاسخ‌گویی هستند و مشتری معطل پاسخ نمی‌ماند. همچنین پیشنهادهای شخصی‌سازی‌شده (مثل توصیه محصولات یا تخفیف‌های مخصوص هر فرد) حس خوبی در مشتری ایجاد می‌کند و رضایت و وفاداری مشتریان را بیشتر می‌کند.
• تصمیم‌گیری هوشمند بر پایه داده: AI با تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها می‌تواند الگوها و روندهایی را نشان دهد که به تصمیم‌های شما جهت می‌دهد. این یعنی استراتژی بازاریابی شما دیگر روی حدس و گمان نیست، بلکه مبتنی بر واقعیت‌ها و اعداد است. در نتیجه، احتمال موفقیت کمپین‌ها و برنامه‌های شما بالاتر می‌رود.
• رشد فروش و امکان رقابت با بزرگان: ترکیب موارد بالا (بهره‌وری بیشتر، مشتری راضی‌تر و تصمیمات بهتر) دست به دست هم می‌دهد تا فروش شما رشد کند. هوش مصنوعی حتی به کسب‌وکارهای کوچک ابزارهایی می‌دهد که بتوانند با شرکت‌های بزرگ‌تر رقابت کنند. دیگر فناوری پیشرفته یک مزیت انحصاری برای غول‌های بازار نیست. شما هم می‌توانید با به‌کارگیری هوش مصنوعی، در مقیاس خودتان بازی را به نفع خود تغییر دهید.

کاربردهای عملی هوش مصنوعی در بازاریابی

شاید با خود بگویید “خب، این حرف‌ها خوب است، اما عملاً کجا می‌توانم از AI در کسب‌وکارم استفاده کنم؟”. در این بخش به چند کاربرد عملی و رایج هوش مصنوعی در حوزه بازاریابی برای کسب‌وکارهای کوچک اشاره می‌کنیم:

چت‌بات‌ها و پشتیبانی مشتری

چت‌بات (Chatbot) یک دستیار مجازی است که می‌تواند به‌صورت خودکار با مشتریان گفتگو کند. کسب‌وکارهای کوچک می‌توانند از چت‌بات‌ها برای پاسخ به سوالات مشتریان، دریافت سفارش‌ها و ارائه پشتیبانی اولیه استفاده کنند. مزیت بزرگ چت‌بات این است که بدون وقفه و ۲۴ ساعته فعال است. هر ساعتی مشتری سوال داشته باشد، چت‌بات فوری جواب می‌دهد.
برای مثال، با پلتفرمی مثل Chatfuel می‌توانید به سادگی یک ربات گفتگو برای صفحه فیسبوک یا وب‌سایت خود بسازید تا سوالات متداول مشتریان (FAQ) را به صورت خودکار پاسخ دهد. این ربات حتی می‌تواند اطلاعات اولیه مشتری (مثل نام و ایمیل) را جمع‌آوری کند و به سیستم مدیریت مشتری (CRM) شما منتقل کند تا بعداً پیگیری کنید. برخی از چت‌بات‌های پیشرفته قادرند تشخیص دهند مشتری چقدر به خرید نزدیک است و آیا نیاز به صحبت با انسان دارد یا نه. به این ترتیب، سرنخ‌های فروش را قبل از انتقال به کارشناسان انسانی ارزیابی می‌کنند و فقط موارد مهم را به شما ارجاع می‌دهند. نتیجه؟ تعداد زیادی از پرسش‌ها و درخواست‌ها بدون دخالت شما حل می‌شود و مشتریان هم رضایت بیشتری دارند.

تولید محتوا و مدیریت شبکه‌های اجتماعی

تولید محتوا یکی از بخش‌های مهم بازاریابی است؛ از نوشتن مطلب برای وبلاگ گرفته تا پست گذاشتن در اینستاگرام. هوش مصنوعی می‌تواند در تولید و بهینه‌سازی محتوا کمک بزرگی باشد. به عنوان نمونه، ابزارهای تولید متن هوشمند مثل ChatGPT می‌توانند برای شما متن تبلیغاتی، توضیح محصول، کپشن شبکه اجتماعی یا حتی ایده‌هایی برای پست‌های وبلاگی تولید کنند. نکته جالب این‌جاست که ChatGPT درک بسیار خوبی از زبان فارسی دارد و می‌تواند متون فارسی روانی تولید کند. نسخه رایگان آن هم در انجام بسیاری از کارهای روزمره کافی است.
علاوه بر متن، AI در تولید محتوای بصری هم ورود کرده است؛ مثلا تولید خودکار تصاویر یا ویدیوهای کوتاه تبلیغاتی با ابزارهایی مانند Midjourney یا ابزارهای دیگر. البته شاید این برای شروع خیلی پیشرفته به نظر برسد، اما خوب است بدانید چنین امکاناتی هم وجود دارد.
از طرف دیگر، AI می‌تواند در مدیریت شبکه‌های اجتماعی کمک کند. برخی ابزارهای هوشمند هستند که بهترین زمان ارسال پست را (با تحلیل الگوریتم‌ها و رفتار مخاطبان) به شما پیشنهاد می‌دهند. حتی ابزارهایی وجود دارند که خودشان محتوا را زمان‌بندی و منتشر می‌کنند و بعد عملکرد پست‌ها را پیگیری می‌کنند. مثلا بررسی می‌کنند کدام نوع پست بازخورد بهتری گرفته یا چه ساعتی مخاطبان شما بیشتر آنلاین بوده‌اند. این اطلاعات به شما کمک می‌کند دفعه بعد محتوای جذاب‌تر در زمان مناسب‌تر منتشر کنید.
بنابراین، اگر توان استخدام نیروی تولید محتوا یا تحلیل شبکه‌های اجتماعی را ندارید، هوش مصنوعی می‌تواند مثل یک همکار خستگی‌ناپذیر کنار شما باشد. شما ایده و استراتژی کلی را می‌دهید و AI در اجرا و بهینه‌سازی به شما کمک می‌کند.

بازاریابی ایمیلی هوشمند

ایمیل مارکتینگ هنوز هم یکی از روش‌های پربازده در بازاریابی است؛ به شرطی که درست انجام شود. هوش مصنوعی می‌تواند کاری کند که کمپین‌های ایمیلی شما هدفمندتر و موثرتر شوند. چگونه؟ AI می‌تواند محتوای ایمیل را برای هر گیرنده شخصی‌سازی کند – مثلا نام فرد را در متن بیاورد یا بر اساس خریدهای قبلی‌اش محصول مرتبط را معرفی کند – و همین شخصی‌سازی نرخ باز شدن و کلیک ایمیل‌ها را بالا می‌برد. همچنین ابزارهای ایمیل مبتنی بر AI قادرند بهترین زمان ارسال ایمیل را برای هر مخاطب پیدا کنند (با تحلیل این‌که هر کس چه زمانی ایمیل‌هایش را می‌خواند). ارسال ایمیل در زمان مناسب باعث می‌شود افراد بیشتری پیام شما را ببینند.
از طرفی، AI می‌تواند بهترین عنوان (Subject) ایمیل یا حتی بهترین متن را به شما پیشنهاد دهد. به عنوان مثال، هوش مصنوعی با بررسی داده‌ها متوجه می‌شود عنوان‌هایی که سوالی هستند یا شامل نام مخاطب هستند، بیشتر کلیک می‌خورند – این را به شما اطلاع می‌دهد تا از آن سبک استفاده کنید. یا ممکن است بفهمد مخاطبان شما تخفیف را دوست دارند و پیشنهاد دهد کلمه “تخفیف” را در عنوان ایمیل بگنجانید.
تمام این کارها یعنی ایمیل‌های ارسالی شما بیشتر باز می‌شوند، بیشتر روی لینک‌های داخلشان کلیک می‌شود و در نتیجه بازدهی کمپین ایمیلی شما افزایش می‌یابد. ابزارهایی مثل MailChimp (یکی از سرویس‌های معروف ایمیل مارکتینگ) یا سرویس‌های مشابه، اکنون مجهز به هوش مصنوعی شده‌اند و چنین امکاناتی را ارائه می‌دهند. حتی اگر از سرویس‌های ایرانی ارسال ایمیل استفاده کنید، می‌توانید خودتان با کمک گرفتن از یک دستیار هوشمند (مثل نوشتن متن با ChatGPT و تنظیم زمان‌بندی مناسب) نتایج بهتری بگیرید.

تحلیل مشتری و مدیریت ارتباط (CRM)

در کسب‌وکارهای کوچک، داشتن درک درست از مشتری‌ها یک برگ برنده است. نرم‌افزارهای مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) حالا با هوش مصنوعی ترکیب شده‌اند تا این فهم را ساده‌تر و عمیق‌تر کنند. یک CRM هوشمند می‌تواند با بررسی داده‌های خرید و رفتار مشتریان، به شما بگوید کدام مشتریان ارزش پیگیری بیشتری دارند یا چه زمانی باید به سراغ یک مشتری قدیمی بروید. برای مثال، CRM مجهز به AI می‌تواند الگوهای خرید مشتریان را یاد بگیرد و فرصت‌های فروش جدید را شناسایی کند؛ مثلاً تشخیص دهد کدام مشتریان پتانسیل خرید محصول جدید شما را دارند یا چه پیشنهادی می‌تواند آن‌ها را به خرید دوباره ترغیب کند.
حتی فراتر از این، هوش مصنوعی در CRM قادر است رفتار آینده مشتریان را پیش‌بینی کند. مثلاً پیش‌بینی می‌کند یک مشتری که اخیراً چند بار از شما خرید کرده، احتمالاً ماه آینده هم خرید خواهد کرد و شاید بد نباشد یک تخفیف ویژه برای او در نظر بگیرید. یا برعکس هشدار می‌دهد مشتری‌ای که مدتی است خرید نکرده، ممکن است در حال خارج شدن از چرخه مشتریان باشد و لازم است با یک پیشنهاد وسوسه‌انگیز دوباره جذب شود.
نمونه واقعی چنین کاربردی Zoho CRM یا HubSpot است که از هوش مصنوعی بهره می‌برند. این سیستم‌ها به کسب‌وکارها کمک می‌کنند کمپین‌های هوشمند طراحی کنند، داده‌های مشتری را عمیق‌تر تحلیل کنند و حتی وظایف فروش را خودکار نمایند. برای کسب‌وکارهای کوچک در ایران، شاید دسترسی مستقیم به برخی از این پلتفرم‌های خارجی آسان نباشد، اما خبر خوب این است که برخی شرکت‌های داخلی نیز در حال افزودن امکانات هوش مصنوعی به نرم‌افزارهای خود هستند. ضمن اینکه همیشه می‌توانید از خروجی‌های یک ابزار AI (مثلاً تحلیل‌هایی که به‌صورت فایل دریافت می‌کنید) در نرم‌افزارهای فعلی خود بهره ببرید.
به طور خلاصه، AI در بخش مدیریت مشتری به شما کمک می‌کند مشتریان خود را بهتر بشناسید و هیچ فرصت فروشی را از دست ندهید. انگار یک تحلیل‌گر حرفه‌ای همیشه در کنارتان هست که از دل اعداد و ارقام، بینش‌های کاربردی برای رشد فروش بیرون می‌کشد.

چطور شروع کنیم؟

شاید با خودتان بگویید “همه اینها عالی است، ولی از کجا باید شروع کنم؟ من تخصص فنی ندارم.” نگران نباشید! در این قسمت قدم‌هایی عملی را معرفی می‌کنیم تا به صورت مرحله‌به‌مرحله بتوانید هوش مصنوعی را وارد بازاریابی کسب‌وکار خود کنید. مهم نیست کسب‌وکار شما چقدر کوچک است، می‌توانید با گام‌های کوچک شروع کنید و به تدریج بهره‌اش را ببینید:

1. نیازهای خود را شناسایی کنید: قبل از هر چیز، ببینید در کدام بخش بازاریابی بیشترین چالش یا اتلاف وقت را دارید. آیا پاسخ‌گویی به مشتریان وقت‌گیر است؟ تولید محتوا برای شبکه‌های اجتماعی سخت است؟ یا شاید نمی‌دانید چطور از داده‌های فروش استفاده کنید. همین شناسایی مشکل کمک می‌کند بدانید AI را کجا به کار بگیرید. عملاً از خود بپرسید: «هوش مصنوعی در کدام کار اگر کمکم کند بیشترین تاثیر را می‌بینم؟».

2. ابزار مناسب را پیدا کنید: وقتی نیاز یا مشکل را فهمیدید، دنبال ابزار هوش مصنوعی متناسب با آن هدف بگردید. ابزارهای بسیار متنوعی وجود دارند – از چت‌بات گرفته تا آنالیزور داده یا تولیدکننده محتوا – و هر کدام برای کاری خوب هستند. در انتخاب ابزار به چند نکته توجه کنید: هدف کسب‌وکار شما، بودجه شما و سازگاری ابزار با سیستم فعلی‌تان. مثلا اگر هدف شما بهبود پشتیبانی مشتری است، سراغ چت‌بات‌ها بروید. اگر بودجه محدودی دارید، ببینید کدام ابزار پلن رایگان یا ارزان دارد. یا اگر از قبل نرم‌افزار خاصی (مثلا یک سیستم مدیریت مشتری) استفاده می‌کنید، ابزاری را انتخاب کنید که بتواند با آن ادغام شود. خوشبختانه بسیاری از ابزارهای AI نسخه‌های رایگان یا آزمایشی دارند؛ بنابراین می‌توانید بدون هزینه زیاد امتحان کنید.

3. در مقیاس کوچک شروع کنید: توصیه مهم این است که ابتدا با یک پروژه کوچک و مشخص شروع کنید. لازم نیست همهٔ بخش‌های کسب‌وکارتان را یک‌دفعه متحول کنید. مثلا تصمیم بگیرید “من می‌خواهم این ماه پاسخ‌گویی به سوالات تلگرام کسب‌وکارم را با یک چت‌بات آزمایش کنم” یا “می‌خواهم برای دو هفته تولید پست اینستاگرام را با کمک ChatGPT انجام دهم”. با این کار، هم ریسک کار پایین می‌آید و هم شما قدم‌به‌قدم با فناوری اخت می‌شوید. اگر آن پروژه کوچک موفقیت‌آمیز بود، می‌توانید کم‌کم استفاده از هوش مصنوعی را گسترش دهید و بخش‌های بیشتری را پوشش دهید.

4. یادگیری و آموزش را فراموش نکنید: حتی بهترین ابزار AI هم نیاز دارد که کار کردن با آن را یاد بگیرید. کمی برای آموزش خودتان (یا کارمندانتان) زمان بگذارید. بیشتر پلتفرم‌های معتبر راهنماها و آموزش‌های آنلاین دارند و در اینترنت هم منابع زیادی به زبان فارسی و انگلیسی پیدا می‌شود. همچنین، سعی کنید نتایج کار AI را زیر نظر بگیرید و از آنها درس بگیرید. مثلا اگر از یک ابزار تولید محتوا استفاده می‌کنید، ببینید چه خروجی‌هایی بهتر جواب می‌دهد و دفعه بعد درخواست بهتری به ابزار بدهید (در دنیای AI به این می‌گویند پرامپت‌نویسی بهتر). به طور خلاصه، با AI تعامل فعال داشته باشید و سعی کنید مهارت استفاده از آن را در تیم خود توسعه دهید. هر چه بیشتر بلد باشید از ابزار هوش مصنوعی استفاده کنید، نتایج بهتری به دست می‌آورید.

5. ارزیابی و بهبود مداوم: پیاده‌سازی AI یک مرحله نیست، یک فرآیند است. مرتب عملکرد ابزارها و روش‌های جدید را ارزیابی کنید. ببینید آیا واقعا در وقت یا هزینه صرفه‌جویی کرده‌اید؟ آیا فروش یا تعامل مشتری بهتر شده؟ اگر نه، مشکلی وجود دارد که باید برطرف شود. شاید ابزار مناسبی انتخاب نکرده‌اید یا تنظیماتش را باید تغییر دهید. از طرفی، اگر می‌بینید جایی AI تاثیر خوبی دارد، فکر کنید کجای دیگر می‌توانید از آن بهره ببرید. این نظارت و بهبود مداوم به شما کمک می‌کند در درازمدت بهترین استراتژی مبتنی بر هوش مصنوعی را برای کسب‌وکارتان شکل دهید. انعطاف‌پذیر باشید و براساس بازخوردها مسیر را تنظیم کنید.
   با طی کردن این مراحل، کم‌کم اعتماد به نفس بیشتری در استفاده از هوش مصنوعی پیدا می‌کنید. فراموش نکنید که اگر در شروع مسیر با چالشی مواجه شدید (مثلاً پیچیدگی فنی یا تنظیمات)، منابع زیادی در اینترنت برای حل آن وجود دارد و حتی می‌توانید با افراد خبره مشورت کنید. خوشبختانه بسیاری از ابزارهای AI طوری طراحی شده‌اند که کاربرپسند باشند و افراد غیرفنی هم بتوانند از آن‌ها استفاده کنند. پس با خیال راحت دست به کار شوید.

ابزارها و نمونه‌های قابل استفاده در ایران

در این بخش، چند ابزار کاربردی هوش مصنوعی را معرفی می‌کنیم که برای کسب‌وکارهای کوچک مفیدند. مهم است اشاره کنیم که برخی از این ابزارها خارجی هستند و ممکن است برای استفاده از همه امکاناتشان نیاز به دانستن زبان انگلیسی یا استفاده از ابزار تغییر آی‌پی داشته باشید. با این حال، بسیاری از آن‌ها نسخه رایگان دارند و در کار با زبان فارسی هم توانمند هستند. علاوه بر این، به برخی نمونه‌های بومی و قابل استفاده در ایران هم اشاره می‌کنیم:

• تولید محتوا (متنی): برای تولید متن و کپی‌رایتینگ، ابزارهای متعددی در دسترس‌اند. معروف‌ترین آن‌ها ChatGPT است که می‌توانید به سادگی از آن در مرورگر استفاده کنید. همان‌طور که گفتیم، ChatGPT درک خیلی خوبی از زبان فارسی دارد و حتی نسخه رایگان آن برای کارهای روزمره کافی است. کافیست پرسش یا موضوع خود را به فارسی وارد کنید تا متن پیشنهادی را تحویل بگیرید. علاوه بر ChatGPT، ابزار Copy.ai و Jasper نیز برای تولید متن (به خصوص متون تبلیغاتی و شبکه‌های اجتماعی) کاربرد دارند، هرچند ممکن است نیاز به دانش زبان انگلیسی برای استفاده داشته باشند. خبر خوش برای کاربران ایرانی این‌که ابزارهای کاملاً بومی هم در این حوزه ظهور کرده‌اند. مثلا پلتفرم خودنویس (Khodnevis.ai) به طور خاص برای تولید محتوای فارسی ساخته شده است و روی ظرافت‌های زبان فارسی و فرهنگ ایرانی تمرکز دارد. این ابزارها می‌توانند متون روان و طبیعی به فارسی تولید کنند و برای ایده‌پردازی، نوشتن پست بلاگ یا حتی کپشن اینستاگرام به کمک شما بیایند.

• دستیارهای گفتگو و چت‌بات: اگر به دنبال راهی برای خودکارسازی پشتیبانی آنلاین یا پاسخ‌گویی در شبکه‌های اجتماعی هستید، پلتفرم‌های ساخت چت‌بات راه‌حل مناسبی هستند. یکی از گزینه‌های شناخته‌شده Chatfuel است که به شما امکان می‌دهد بدون کدنویسی خاصی، یک ربات گفتگو برای فیسبوک مسنجر یا تلگرام طراحی کنید. Chatfuel به‌خوبی می‌تواند سوالات پرتکرار مشتریان را پاسخ دهد و مکالمات را تا حد زیادی اتوماسیون کند. همچنین قابلیت‌هایی مثل صلاحیت‌سنجی سرنخ‌ها (Lead Qualification) دارد که پیش‌تر مثال زدیم – یعنی تشخیص می‌دهد آیا مخاطب آماده صحبت با واحد فروش هست یا نه. برای کاربران ایرانی که شاید دسترسی کامل به فیسبوک نداشته باشند، چت‌بات‌های وب‌سایتی هم گزینه خوبی است. سرویس‌های ایرانی مختلفی وجود دارند که چت‌بات‌های وب ارائه می‌کنند و می‌توانید آنها را در سایت خود جایگذاری کنید تا بازدیدکنندگان سایت را راهنمایی کنند. برخی شرکت‌های داخلی نیز خدمات ساخت چت‌بات روی پیام‌رسان‌هایی مثل واتساپ یا تلگرام ارائه می‌دهند که می‌توانید از آنها بهره ببرید.

• ابزارهای مدیریت مشتری (CRM) با AI: همان‌طور که اشاره شد، دو نمونه معروف خارجی در این زمینه HubSpot و Zoho CRM هستند. HubSpot AI یک مجموعه قدرتمند است که هم اتوماسیون بازاریابی، هم مدیریت ایمیل و هم CRM هوشمند را یکجا ارائه می‌دهد. این ابزار به کسب‌وکارها کمک می‌کند کمپین‌های بازاریابی را خودکار اجرا کنند، تعاملات مشتری را پیگیری نمایند و با تحلیل داده‌های مشتریان، رفتار آینده آن‌ها را پیش‌بینی کنند. Zoho CRM نیز دارای دستیار هوشمندی به نام Zia است که می‌تواند سرنخ‌های داغ را به شما گوشزد کند یا آمارهای جالب از فروش ارائه دهد. اگرچه استفاده مستقیم از این پلتفرم‌ها برای کاربران داخل ایران ممکن است به دلیل محدودیت‌ها آسان نباشد، اما ایده‌هایی که از آنها می‌گیرید را می‌توانید در ابزارهای موجود به کار ببرید. به عنوان مثال، اگر از یک نرم‌افزار CRM داخلی استفاده می‌کنید، شاید بتوانید خروجی داده‌های آن را گرفته و با یک ابزار AI مانند Power BI یا حتی اکسل‌های هوشمند تحلیل کنید تا الگوهای رفتاری مشتریان را بیابید. همچنین برخی شرکت‌های ایرانی در حال توسعه امکانات هوشمند در CRMهای بومی هستند که احتمالاً در آینده نزدیک بیشتر خواهیم شنید.

• ابزارهای بازاریابی شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات: در حوزه مدیریت شبکه‌های اجتماعی، ابزار Hootsuite Insights نمونه‌ای است که با کمک AI به شما نشان می‌دهد چه زمانی و چه محتوایی برای پست‌گذاری مناسب‌تر است. این ابزار نظرات کاربران درباره برند شما را هم از شبکه‌های اجتماعی مختلف جمع‌آوری و تحلیل می‌کند تا دید بهتری از بازخورد مخاطبان داشته باشید. برای تبلیغات آنلاین نیز سرویس‌هایی وجود دارند که با هوش مصنوعی کمپین‌های تبلیغاتی را بهینه‌سازی می‌کنند.

مثلا Pattern89 پلتفرمی است که تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی را تحلیل کرده و بر اساس الگوی رفتاری کاربران پیشنهاد می‌دهد چگونه تبلیغ خود را تنظیم کنید تا نتیجه بهتری بگیرید. اگر کسب‌وکار شما در مقیاس خیلی کوچک است، شاید نیازی به این ابزارهای خاص نداشته باشید و بتوانید به امکانات خود شبکه‌های اجتماعی (مثل Instagram Insights) اکتفا کنید. اما دانستن اینکه چنین فناوری‌هایی وجود دارند به شما دید بهتری می‌دهد که در صورت رشد بیشتر، چطور می‌توانید تبلیغاتتان را علمی‌تر و داده‌محورتر پیش ببرید.

در پایان این بخش، لیست فوق تنها چند مثال بود. دنیای ابزارهای AI هر روز در حال گسترش است و ابزارهای جدیدی معرفی می‌شوند. توصیه می‌کنیم همواره کنجکاو باشید و اخبار حوزه کاری خود را دنبال کنید. ممکن است یک ابزار ساده و رایگان پیدا کنید که دقیقاً مشکلی را حل کند که شما مدت‌ها درگیرش بودید.

جمع‌بندی

هوش مصنوعی در حال متحول کردن دنیای بازاریابی است و این تحول فقط مخصوص شرکت‌های بزرگ نیست. کسب‌وکارهای کوچک هم می‌توانند با بهره‌گیری از AI، به نتایج بزرگی برسند. با استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهای بازاریابی مبتنی بر هوش مصنوعی، شما می‌توانید کارایی فعالیت‌هایتان را بالا ببرید، تجربه بهتری برای مشتریان خلق کنید و رشد کسب‌وکارتان را تقویت نمایید. آیندهٔ بازاریابی بدون شک با هوش مصنوعی گره خورده است و بهترین زمان برای آغاز این مسیر همین امروز است. شاید در ابتدا این مسیر کمی پیچیده به نظر برسد، اما با قدم‌های کوچک و یادگیری تدریجی، خواهید دید که هوش مصنوعی دوست شماست نه دشمن شما. پس از همین حالا به فکر باشید؛ با یک اقدام کوچک (مثلاً تست کردن یک ابزار رایگان) شروع کنید و کم‌کم مهارت و اعتماد خود را در استفاده از AI بالا ببرید. به این ترتیب، کسب‌وکار کوچک شما می‌تواند در دنیای رقابتی امروز یک گام جلوتر بماند و بازاریابی مؤثرتر و هوشمندانه‌تری انجام دهد.